نور آکواریوم یک جنبه مهم است که اغلب نادیده گرفته میشود و گاهی اوقات گیجکننده بهویژه برای تازهکارها است. این سردرگمی عمدتاً به وجود دلیل تنوع در انواع روشنایی آکواریوم است. سیستمهای روشنایی، کلید دیدن تمام فعالیتهایی است که در یک آکواریوم انجام میشود و رنگ ماهیهای شمارا به نمایش میگذارد. علاوه بر این، بدون نور کافی، گیاهان آکواریوم رشد نخواهند کرد و ماهی شما در اوج سلامتی نخواهد بود. نوع نور آکواریوم موردنیاز برای هراندازه از مخزن ماهی بستگی به این دارد که کدام ماهی و گیاه را میخواهید نگهداری کنید و ظاهر نهایی آن چگونه خواهد بود.
در مورد عواملی که باید قبل از خرید سیستمهای روشنایی آکواریوم در نظر بگیرید، بیاموزید.
1-انواع مختلف نمونههای آکواریوم برای رشد نیاز به نور متفاوتی دارند. هنگامیکه تصمیم گرفتید کدام گونه را میخواهید در آکواریوم جای دهید، بهتر میتوانید نیازهای نوری آنها را تعیین کنید.
قبل از انتخاب روشنایی آکواریوم، اطمینان حاصل میکند که چراغها مقدار و نوع نور مناسبی را برای موجودات زنده آکواریوم تولید میکنند. بیشتر ماهیهای آکواریومی رایج از رودخانهها، نهرها یا دریاچههای شفاف میآیند. این ماهیها به نور شدید خورشید و پرتوهای گرمکننده هوای جنگلهای بارانی عادت دارند. بااینحال، با نور روشن، باید مکانهای تاریکتری برای نگهداری ماهیهایی که دوست دارند از نور پنهان شوند وجود داشته باشد. گیاهان زنده و رخنمونهای سنگی به شبیهسازی طبیعت برای این ماهیها کمک میکنند. از سوی دیگر، نور روشن ممکن است همیشه انتخاب خوبی نباشد. برخی از ماهیها در یک آکواریوم اجتماعی ممکن است بهطور طبیعی از ته دشتهای سیلابی تیره بیرون بیایند و از یک محیط کمنور لذت ببرند.
2- ماهیها بهاندازه گیاهان به نور متکی نیستند.بهطورکلی، آکواریوم داران میتوانند از چراغهای رشتهای، فلورسنت یا LED برای ماهیها استفاده کنند، اما باید از مسائل گرمایی که چراغهای رشتهای ایجاد میکنند آگاه باشند. لامپهای رشتهای آب را بهطور نامتناسبی گرم میکنند و باعث میشوند آب نزدیک به چراغها بهطور قابلتوجهی گرمتر از آب در سایر مناطق آکواریوم باشد. نوسانات دمای آب میتواند برای برخی از انواع ماهیها مضر باشد یا ممکن است باعث شود ماهیها منحصراً در مناطق خنکتر یک آکواریوم شنا کنند. لامپهای ال ای دی عملاً هیچ گرمایی تولید نمیکنند و رنگهای زیادی دارند.
3- گیاهان برای زندگی و سالم ماندن به نور متکی هستند، اما میزان نور موردنیاز به نوع گیاه بستگی دارد. گونههای گیاهی استوایی به دلیل سطح بالای نوری که برای فتوسنتز مناسب نیاز دارند، قابلتوجه هستند. این امر بهویژه در صورتی صادق است که گیاهان زمانی که در زیستگاه بومی خود هستند نزدیک به سطح آب رشد کنند. قبل از خرید این نوع گیاهان، خریداران باید بررسی کنند که چگونه تنظیمات نور شدید ممکن است روی گونههای دیگر در یک آکواریوم تأثیر بگذارد. گیاهان بارنگ قرمز در برگها یا ساقهها به نور بسیار بالایی نیاز دارند. اگر گونههای دیگر در آکواریوم فقط به نور متوسطی نیاز دارند، خریداران باید تعیین کنند که کدام گونه نسبت به سایرین ارجحتر هستند و گونههای گیاهان و ماهیهای آکواریومی خود را بر این اساس انتخاب کنند تا بهترین نتیجه را داشته باشند.
4-گونههایی که در آکواریومها زندگی میکنند در درجات مختلفی تحت تأثیر سطح ثابت نور قرار میگیرند. برای تقلید از نور موجود در زیستگاه یکگونه، صاحبان آکواریوم میتوانند از نور روز و شب برای تقریب سطوح نور در یک محیط طبیعی استفاده کنند. این نورهای شب یا همانگونه که به آنها مهتابی گفته میشود، به نگهدارندِ ماهی اجازه میدهد تا رفتار شبانه را مشاهده کند. ماهیها و گیاهان گرمسیری موجود برای آکواریومها از مناطق استوایی هستند و معمولاً حدود 12 ساعت در روز در طول سال نور دریافت میکنند. این امر باعث میشود علاقهمندان نیازی به تنظیمات در تایمرهای پیچیده فصلها نداشته باشند. برای این ماهیهای آکواریومی معمولی، یک تایمر ساده چراغها را هرروز در یکزمان مشخص روشن و خاموش میکند. نمونههای آکواریومی که از مناطق شمالی یا جنوبیتر میآیند، بسته به زمان سال به نور کمتر یا بیشتر نیاز دارند، بنابراین ماهیداران باید فصلها را هنگام تغییر از روشنایی روز به شب در نظر بگیرند. همچنین اگر قرار است چراغها در عصر برای تماشای خانواده روشن باشد، مخزن را نباید در نزدیکی نور مستقیم خورشید قرار داد، بلکه اجازه داد حدود 12 ساعت در روز یا بیشتر در تاریکی بماند.
5- علاقهمندان به آب شیرین اغلب نگران اضافه کردن نور روشن به آکواریوم خود هستند و فکر میکنند که باعث شیوع بیشازحد جلبک میشود. جلبکها جزء طبیعی آکواریوم هستند. رشد بیشازحد جلبک تنها به دلیل نور روشن نیست، بلکه ناشی از مواد مغذی بیشازحد در آب آکواریوم است. هنگامیکه گیاهان زنده خود را تثبیت کردند، شروع به رقابت با جلبکها برای مواد مغذی خواهند کرد. همیشه بهتر است با گیاهان سریع الرشد شروع کنید یا زمانی که آکواریوم مشکل جلبک دارد، گیاهان سریع رشد را اضافه کنید. شکوفایی جلبکهای آب سبز گاهی در آکواریومهایی با سیستمهای روشنایی روشن رخ میدهد. آب سبز توسط جلبکهای تکسلولی ایجاد میشود که در ستون آب معلق هستند و با مواد مغذی موجود در آکواریوم رشد میکنند. در برخی موارد، مواد مغذی که جلبکها ممکن است در آنها رشد کنند، ممکن است از آبلولهکشی شما حاصل شود. افزودن یک ضدعفونیکننده کوچک اشعه ماوراءبنفش به سیستم فیلتراسیون، آب سبز ماندگار را از بین میبرد، اما گیاهان زنده و پررونق نیز همین کار را انجام میدهند. هنگامیکه سیستم نور روشن با گیاهان بهخوبی برقرار شد، جلبکها دیگر مشکلی ندارند. بسیاری از علاقهمندان به آب شیرین با مخازن کاشته شده با نور روشن گزارش میدهند که بهندرت مجبورند جلبکها را از دیواره مخزن پاک کنند. هنگامیکه سطح مواد مغذی پایین باشد، رشد جلبک بسیار کم است. بااینحال، یک محیط کم مواد مغذی برای رشد گیاهان سالم مشکلساز است، بنابراین افزودن کودهای گیاهی برای گیاهان آبزی ممکن است برای رشد خوب گیاهان شما ضروری باشد.
6- نور روشن همچنین به غنیسازی رنگ ماهی کمک میکند. نور روشن به تیره شدن رنگدانههای بسیاری از ماهیها کمک میکند و باعث برجسته شدن آنها میشود. نوربخش عمدهای از داشتن یک آکواریوم زیبای اجتماعی است. نور مناسب برای زندگی گیاهان آبزی، ماهیها و موجودات آبزی در آکواریوم بسیار مفید است.