انسان سابقه طولانی در اهلی کردن حیوانات برای استفاده خود دارد. این مقاله بر روی نگهداری ماهی برای لذت بردن تمرکز دارد، در مقابل نگهداری ماهی بهعنوان منبع غذایی. در این مقاله تاریخچهای مختصر در مورد نگهداری ماهی برای امور تزئینی و لذت بردن ارائهشده است.
شواهد باستانشناسی نگهداری ماهی به سومریها (۲۵۰۰ قبل از میلاد) و بابلیها (۵۰۰ قبل از میلاد) برمیگردد. مصریها ماهی را مقدس میدانستند و ماهی سوف نیل را میپرستیدند. رومیها نیز ماهی را در تانکها نگهداری میکردند. چینیها نیز ماهی را در تنگها نگهداری میکردند اما نه برای امور تزئینی و لذت بردن؛ برای تازه نگهداشتن آنها برای میز شام! چینیها برای اهداف تزئینی فقط ماهی کپور نگهداری میکردند و در زمان سلسله سونگ (۹۶۰-۱۲۷۹) شروع به پرورش انتخابی آن کردند. سوابق نشان میدهد که این ماهیها صرفاً برای اهداف تزئینی نگهداری میشدند. مردم از خوردن آنها منع شدند.
ماهی قرمز زینتی تا سال ۱۶۹۱ به اروپا راه پیدا کرد. به گفته تولاک، ساموئل پپیس، روزنامهنگار قرن هفدهم، به دیدن ماهیهایی که در یککاسه نگهداری میشوند اشاره میکند و از آن بهعنوان «بسیار خوب» یاد میکند. اروپاییها برای نگهداشتن ماهی در تنگهایی در خانه بسیار هیجانزده بودند.
در انگلستان با افتتاح آکواریوم عمومی در باغ جانورشناسی لندن در پارک ریجنتز در سال ۱۸۵۳، نگهداری ماهی بهعنوان یک سرگرمی به سطح جدیدی از علاقه رسید. در سال ۱۸۵۶، امیل روبمابر آلمانی مقالهای به نام دریا در یک لیوان نوشت، که نگهداری ماهی را بهعنوان یک سرگرمی به مردم معرفی کرد. این سرگرمی در این مرحله نیاز به تجهیزات و توجه ویژهای داشت و آن را برای ثروتمندان اختصاص داد.
علاقهمندان به ماهی شروع به آزمایش بخاریهای غوطهور الکتریکی در لولههای شیشهای کردند.
تا دهه ۱۹۲۰، بهجز پرورش ماهی قرمز و کپور بسیار توسعهیافته در آسیا، بیشتر ماهیانی که در مخازن نگهداری میشدند در طبیعت صید میشدند. در دهه ۱۹۲۰ در فلوریدا، کارآفرینان اولین مشاغل تجاری پرورش ماهی را آغاز کردند.
پس از جنگ جهانی دوم، پرورشدهندگان ماهی تجاری شروع به استفاده از خلبانان جنگی سابق برای انتقال ماهیهای خود به سراسر جهان کردند. کمکم نگهداری ماهی در تنگهایی در خانه به سراسر جهان گسترشیافته و جنبه عمومی پیدا کرد؛ ثروتمندان دیگر تنها کسانی نیستند که از نگهداری ماهی بهعنوان یک سرگرمی در داخل خانه لذت میبرند.
در دهه ۶۰ تنگهای ماهی توسعه چشمگیری یافت؛ در این دهه مخازن با قاب شیشهای به مخازن آببندیشده شیشهای تبدیل شد که مقاومت و عدم نشتی آب به بیرون را فراهم میکرد. نوآوریهای دیگر شامل ظهور مخزن اکریلیک است که سبکتر و مقاومتر در برابر ترکخوردگی است؛ همچنین علاوه بر مخزن شیشهای مستطیلی، شکلهای مختلفی را به خود میدهد.
در محدوده دهه ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ میلادی شاهد پیشرفتهای زیادی در نگهداری آکواریومهای آبشور برای علاقهمندان بودیم. پیشرفتها شامل درک نقش سنگ زنده در حفظ تعادل مخزن و همچنین پیشرفت در سیستمهای فیلتراسیون، ازجمله استفاده از کفگیرهای پروتئینی و روشهای فیلتراسیون مرطوب-خشک یا قطرهای بود. درک سیستمهای فیلتراسیون، نیاز به شوری، و نیازهای سنگ زنده، همگی به پیشبرد مخزن آبشور برای علاقهمندان خانگی کمک کردند.
خلاصه
باوجود گونههای بسیار مختلف و حتی رشد بیشتر در اینگونه و پیشرفتهایی که درزمینهٔ نگهداری ماهی در آکواریومها صورت گرفته است، جای تعجب نیست که نگهداری ماهی بهعنوان یک سرگرمی چقدر محبوب شده است. بهسختی میتوان گفت که آینده چه خواهد داشت، اما هدف احتمالاً کاهش بیماری ماهی در ماهیان تانک، بهبود محیط جهانی که ماهیها در آن زندگی میکنند، و تلاش بر روی خودپایداری بیشتر تانک خواهد بود.