آکواریوم باز نوعی آکواریوم است که بدون درب یا پوشش کامل در قسمت بالایی طراحی شده و تبادل هوا و دسترسی به داخل آن راحت‌تر است؛ در حالی که آکواریوم بسته دارای درب یا پوشش شیشه‌ای یا هر نوع پوشش دیگری است و تبخیر آب و دما در آن بهتر کنترل می‌شود.
آکواریوم‌ها می‌توانند به صورت باز یا بسته طراحی شوند و هر گزینه مزایا و معایب خاص خود را دارد. انتخاب بین این دو بستگی به نوع آکواریوم، موجودات داخل آن و شرایط نگهداری دارد.
آکواریوم با درب باز
آکواریوم‌های باز برای اکثر آکواریوم‌های خانگی و گیاهی مناسب هستند. این نوع طراحی اجازه می‌دهد تبادل هوا راحت‌تر انجام شود و دی‌اکسید کربن و اکسیژن به خوبی در آب حل شود. علاوه بر این، دسترسی به داخل آکواریوم برای غذا دادن به ماهی‌ها، تمیز کردن یا نگهداری آسان‌تر است.
با این حال، آکواریوم‌های باز دارای معایبی نیز هستند. بخار آب و تبخیر آب سریع‌تر رخ می‌دهد و ممکن است باعث کاهش سطح آب یا افزایش رطوبت محیط اطراف شوند. در آکواریوم‌های باز همچنین ممکن است بوی آب یا محیط آکواریوم در فضا منتشر شود. هرچند این بو معمولاً ملایم است اما ممکن است برای برخی آزاردهنده باشد.
آکواریوم با درب بسته
آکواریوم‌های بسته بیشتر برای آکواریوم‌های آب شور، ریف (مرجانی) و گیاهی که نیاز به ثبات دما و رطوبت دارند، توصیه می‌شوند. در این نوع آکواریوم‌ها، تبخیر آب کاهش می‌یابد و دمای آب و دی‌اکسید کربن بهتر کنترل می‌شوند. همچنین درب بسته می‌تواند از پریدن ماهی‌ها جلوگیری کند و ورود گرد و غبار به داخل آب را محدود کند.
با این حال، آکواریوم‌های بسته نیاز به تهویه مناسب دارند. برای این منظور می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- نصب فن کوچک یا هواکش روی درب یا کناره‌های آکواریوم برای جریان هوای تازه.
- استفاده از سیستم فیلتر داخلی یا خارجی که علاوه بر تصفیه آب، جریان آب و اکسیژن کافی را فراهم می‌کند.
- باز کردن کوتاه مدت درب آکواریوم در زمان‌های مشخص برای تعویض هوا و کنترل رطوبت، بدون آنکه محیط دچار شوک دما شود.
جمع‌بندی
آکواریوم نیازی به باز بودن کامل ندارد و می‌توان آن را بست. اما در آکواریوم‌های بسته باید به کنترل تبخیر، تهویه هوا و تامین اکسیژن توجه ویژه‌ای شود. انتخاب بین باز یا بسته بودن آکواریوم باید با توجه به نوع موجودات، نیازهای گیاهان و شرایط نگهداری انجام شود تا محیط سالم و پایدار برای ساکنان آکواریوم فراهم گردد.